Για την περίοδο 2009-2012..
Η καταγραφή της ιστορίας ήταν ανέκαθεν μια δύσκολη υπόθεση. Πόσο μάλλον η καταγραφή της κινηματικής ιστορίας ενός τόπου και μιας εποχής. Το δυσκολότερο σε αυτό το έργο είναι πρωτίστως το γεγονός ότι συνήθως αναλαμβάνεται από προσωπικότητες του ακαδημαϊκού χώρου, αμφίβολης όμως ηθικής και πολιτικής καταβολής. Έτσι, η ακριβής αναπαράσταση των γεγονότων και του πνεύματος μιας εποχής επαφίεται πιο πολύ στους ανθρώπους που είναι σάρκα από τη σάρκα των κινημάτων. Αυτό βέβαια έχει άλλες δυσκολίες γιατί απαιτεί μια συναισθηματική και πολιτική αποστασιοποίηση, ώστε να αποφευχθεί η μεροληψία και η προκατάληψη. Το Ταμείο Αλληλεγγύης φυλακισμένων και διωκόμενων αγωνιστ(ρι)ών, πιστό στην παράδοση καταγραφής της εγχώριας κινηματικής ιστορίας στην ετήσια έκδοση της ατζέντας του, επιχειρεί φέτος το δυσκολότατο έργο της καταγραφής μιας πολύ κρίσιμης τετραετίας της ιστορίας του ριζοσπαστικού επαναστατικού κινήματος, στη μεταπολιτευτική εποχή της ελληνικής δημοκρατίας. (2009-2012)
Όσον αφορά τα χρόνια 2009-2012 προφανώς τα συμπεράσματα θα είναι διαφορετικά αν η μελέτη γίνει πιο μακροσκοπική, εξετάζοντας αυτήν την ιστορική περίοδο ενταγμένη στο πλαίσιο μιας δεκαετίας κοινωνικών αγώνων από το 2008-2018. Το ίδιο αν επέλεγε κάποια να την εντάξει στην εικοσαετία 2002-2022 για να μελετήσει ενδεχομένως τον κοινωνικό ανταγωνισμό στα 20 χρόνια από την έναρξη της ελληνικής εκδοχής του πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Πέρα από την τεράστια έρευνα πρωτογενούς και δευτερογενούς υλικού που κάτι τέτοιο θα απαιτούσε, θα μιλούσαμε για έναν ολόκληρο τόμο και όχι για μια μικρή ημερολογιακή ατζέντα όπως αυτή. Γιατί, λοιπόν, αυτή η τετραετία;
Επιλέξαμε να κεντροβαρίσουμε στα τέσσερα χρόνια που ακολούθησαν το 2008, κρίνοντας ότι παρουσιάζουν μια ποιοτική συνεκτική δομή από την άποψη ενός νέου κύκλου πολιτικών εξελίξεων, της οποίας το 2009 υπήρξε ένα εκρηκτικό προοίμιο. Η τετραετία 2009-2012 εκτυλίσσεται στον απόηχο της μεγαλύτερης βίαιης κοινωνικής έκρηξης στη διάρκεια της μεταπολίτευσης, με αφορμή τη δολοφονία του αναρχικού μαθητή, Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, τον Δεκέμβρη του 2008 κι ενώ η χώρα έχει αρχίσει ήδη να βουλιάζει στις πρώτες δίνες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που ξέσπασε το Σεπτέμβρη του 2008, με την κατάρρευση του 4ου μεγαλύτερου χρηματοπιστωτικού κολοσσού των ΗΠΑ. Αυτές οι δύο ιδιαιτερότητες θα αποτελέσουν μια ωρολογιακή βόμβα για το, ούτως ή άλλως, εύθραυστο κλίμα εκείνης της εποχής, με αποτέλεσμα ο κοινωνικός ανταγωνισμός να εκτοξευθεί σε πρωτόγνωρα επίπεδα μέσα από έναν πραγματικό αρμαγεδώνα εξελίξεων.
i) Οι εξελίξεις στην κεντρική πολιτική σκηνή
Το πολιτικό σκηνικό της χώρας εξέρχεται από την πολυεπίπεδη κοινωνική κρίση του Δεκέμβρη του 2008, με τη δεξιά κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή να προσπαθεί να βρει τις ισορροπίες που θα της επιτρέψουν να επανακτήσει κύρος, γόητρο και πυγμή, ειδικά στα ζητήματα δημόσιας τάξης. Εν όψει όμως της διαφαινόμενης οικονομικής κατάρρευσης, παρασύρεται από τη διεθνή και εσωτερική πολιτική ρευστότητα και προκηρύσσει πρόωρες εκλογές τον Οκτώβριο του 2009, έχοντας συμπληρώσει μόλις περίπου δύο χρόνια κυβερνητικής θητείας[1]. Θα χάσει τις εκλογές και θα παραδώσει τη σκυτάλη στην εκσυγχρονιστική βερσιόν του σοσιαλδημοκρατικού ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, που θα κληθεί να διαχειριστεί το κραχ της ελληνικής οικονομίας. Τα επόμενα χρόνια διακρίνονται από πολιτική αβεβαιότητα, αποσταθεροποίηση και συνεχή εναλλαγή κυβερνήσεων.
Μη μπορώντας το ΠΑΣΟΚ να μεταβολίσει την κοινωνική πίεση που ασκούνταν από τα κάτω – ως αποτέλεσμα της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής στα νεοφιλελεύθερα πλαίσια που όριζαν οι διεθνείς δανειοληπτικοί μηχανισμοί της χώρας- ανακοινώνει πρόθεση δημοψηφίσματος. Υπό το βάρος της έξωθεν πίεσης των ίδιων διεθνών κέντρων υποχρεώνεται ουσιαστικά σε παραίτηση στις 11 Νοεμβρίου 2011, έπειτα από 25 μόλις μήνες, αποτελώντας την πιο σύντομη κοινοβουλευτική θητεία στη μεταπολίτευση.
Η εξουσία θα παραδοθεί σε κλιμάκιο τεχνοκρατών, υπό τον τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμου ως πρωθυπουργό, με ευρεία πλειοψηφία κατά την ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή.(255 ψήφους)
Η κυβέρνηση τεχνοκρατών όμως θα φτάσει στα όρια της στις 12 Φλεβάρη 2012, ημέρα ψήφισης του β΄ μνημονίου (ευρύτερα γνωστό κι ως μεσοπρόθεσμο) κι ενώ διαδηλώσεις με μαζικές συγκρούσεις εκτυλίσσονταν σε πολλές πόλεις, με το κέντρο της Αθήνας να φλέγεται και το ίδιο το κοινοβούλιο να δέχεται στενή πολιορκία. Υπό το βάρος των κοινωνικών εξελίξεων, ο πολιτικός χάρτης ανακατατάσσεται. Πολλά κόμματα σημειώνουν διαρροές, το ακροδεξιό ΛΑΟΣ διαλύεται και προκηρύσσονται νέες εκλογές τον Απρίλιο, οι οποίες μετά από δύο εκλογικές αναμετρήσεις θα αναδείξουν κυβέρνηση συνεργασίας με πρώτο κόμμα τη Νέα Δημοκρατία του Αντώνη Σαμαρά, με τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ και ενός ακροκεντρώου πολιτικού υβριδίου, τη ΔΗΜΑΡ.
Στις εκλογές του 2012 αναδεικνύεται το νεοναζιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής τρίτο κοινοβουλευτικό κόμμα, την ίδια στιγμή που στελέχη και απλά μέλη της προχωρούν συχνά σε δεκάδες βίαιες επιθέσεις. Ένας πολιτικός κύκλος εξελίξεων που πυρήνας του ήταν η κορύφωση της πολιτικοικοινωνικής σύγκρουσης γύρω από τη ψήφιση των μνημονίων τελειώνει. Εισερχόμαστε σε ένα κύκλο που διακρίνεται από την έξαρση της νεοναζιστικής βίας, της αστυνομικής καταστολής σε όλα τα επίπεδα και της πολιτικής ηγεμονίας της πολύχρωμης σοσιαλδημοκρατίας του Σύριζα στο πεδίο των κοινωνικών αντιστάσεων. Σε αυτήν την έκδοση καλύπτεται μόνο ένα μέρος αυτού του κύκλου, που χρονικά αφορά τους τελευταίους μήνες του 2012.
Αυτή συνοπτικά είναι η μεγάλη εικόνα, τουλάχιστον όσον αφορά την κεντρική πολιτική σκηνή της τετραετίας αυτής. Κρίνουμε ότι έχει μια σημασία η παράθεσή της, τόσο επειδή τεκμηριώνεται η επιλογή της συγκεκριμένης περιοδολόγησης, όσο και γιατί μπορεί να βοηθήσει τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερα τη μικροσκοπική ανάλυση του πεδίου της πολιτικής και κοινωνικής πάλης των χρόνων αυτών που ακολουθεί στη συνέχεια.
ii) Κοινωνική σύγκρουση και κρατική βία.
Η κοινωνική σύγκρουση, η οποία είναι οι περιδινήσεις του «Δεκέμβρη», αρχίζει να κορυφώνεται όλους τους επόμενους μήνες, για να περάσει στάδια κλιμάκωσης και αποκλιμάκωσης τον καθοριστικό Μάιο του 2010, να ξαναστροβιλιστεί εν μέσω τεράστιας πόλωσης μέσα στον Ιούνιο και τον Οκτώβριο του 2011 και να φτάσει σε μια ύστατη κορύφωση το Φλεβάρη 2012.
Αυτήν την τετραετία ταρακούνηθηκε το πολιτικό σκηνικό της χώρας, με αποτέλεσμα όλοι οι επίσημοι αλλά και ανεπίσημοι μηχανισμοί του κράτους, να ενεργοποιηθούν σε μια κατεύθυνση στρατηγικής της έντασης σε μια γκροτέσκα ελληνική εκδοχή της που ξεκινάει ήδη με το που τελειώνει ο Δεκέμβρης του 2008 και αρχίσει η νέα χρονιά…
Το πολιτικό προσωπικό της χώρας, μουδιασμένο από το εύρος και τη διασπορά των εξεγερσιακών και μέτα-εξεγερσιακών γεγονότων, ανασυντάσσεται επιχειρησιακά και επικοινωνιακά. Από τη μία ένας στρατός δημοσιολογούντων ειδικών (ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, εγκληματολόγοι, πάσης φύσεως διανοούμενοι, συγγραφείς κλπ) σπεύδουν να προβάλλουν την αυθεντία τους για να πάρουν θέση στο δημόσιο λόγο κατά της εξέγερσης. Από την άλλη όλοι οι κατασταλτικοί μηχανισμοί τίθενται επί ποδός ώστε να μην αφήσουν τα πράγματα να παρεκτραπούν περαιτέρω.
Ο κοινωνικός ανταγωνισμός αρχίζει από τις πρώτες μέρες του Γενάρη να εκδηλώνεται και με ένοπλες επιθέσεις που πλαισιώνουν τον πλούτο των εμπρηστικών καταδρομικών επιθέσεων και εμπρηστικών μπαράζ, ενώ αυξάνεται η συχνότητα των ομαδοποιήσεων σε όλη τη χώρα που πραγματοποιούν καταδρομικές βανδαλιστικές επιθέσεις σε πληθώρα στόχων. Η καταστολή δείχνει τα δόντια της. Ως απάντηση στην ένοπλη επίθεση του Επαναστατικού Αγώνα εναντίον της διμοιρίας των ΜΑΤ που φρουρούσε το Υπουργείο Πολιτισμού και τον τραυματισμό σκοπού της διμοιρίας από πυρά καλάσνικοφ (5/1/2009) έρχεται μια αστυνομική επιχείρηση μαμούθ. Τα Εξάρχεια περικυκλώνονται με τρόπο που θυμίζει μπλόκα άλλων εποχών και διενεργούνται πάνω από 200 προσαγωγές, πολλές εισβολές σε σπίτια και αρκετές συλλήψεις συντρόφων/ισσών για άσχετες με την συγκεκριμένη υπόθεση κατηγορίες.
Μετά τον κυβερνητικό ανασχηματισμό της 7ης Γενάρη πραγματοποιείται η πρώτη διαδήλωση στην πρωτεύουσα. (Πανεκπαιδευτικό Συλλαλητήριο 9/1/2009). Υπουργός Δημοσίας Τάξης έχει αναλάβει ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης, ο οποίος διαφημίζεται ως κατάλληλος για αυτό το πόστο, λόγω της αποφασιστικότητάς του. Η πορεία θα χτυπηθεί βάναυσα στην πρώτη εκδήλωση συγκρούσεων. Οι δυνάμεις των ΜΑΤ, παντελώς ανεξέλεγκτες, θα δημιουργήσουν μια ζώνη αποκλεισμού στην Ασκληπιού λιντσάροντας κυριολεκτικά οποιονδήποτε την περνούσε. Θα προσαχθούν πάνω από πενήντα άτομα, ανάμεσα τους δικηγόροι, ενώ επίθεση από τα ΜΑΤ θα δεχτεί και αντιπροσωπεία νομικής βοήθειας που θα σπεύσει στη ΓΑΔΑ. Είναι η αρχή…
Όλη την επόμενη περίοδο, τα κινήματα και γενικά οι οποιεσδήποτε αυθόρμητες κοινωνικές αντιστάσεις που αναπτύσσονταν ραγδαία εκείνη την εποχή, βρέθηκαν μπροστά σε έναν οδοστρωτήρα καταστολής. Είναι το κύκνειο άσμα της απελθούσας δεξιάς κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας που θα συνεχιστεί, υπό τη διεύθυνση της εκσυγχρονιστικής εκδοχής της σοσιαλδημοκρατίας, που αντιπροσωπεύει ως μόρφωμα το κόμμα του τότε ΠΑΣΟΚ και θα κορυφωθεί από τις επόμενες κυβερνήσεις συνεργασίας, με πρώτη αυτή που πρωθυπούργεψε ο τραπεζίτης Λουκάς Παπαδήμος και ύστερα η σκληρή δεξιά πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας του Αντώνη Σαμαρά.
Στα χρόνια αυτά, οι συμμορίες της ΕΛΑΣ θα αποκτήσουν μια πρωτόγνωρη ασυλία σε ό,τι κι αν κάνουν, ακριβώς γιατί βρίσκονται στην πρώτη γραμμή άμυνας ενός συστήματος που διέρχεται μια πολύπλευρη κρίση: οικονομική, πολιτική, κοινωνική. Υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα αστυνομικής βίας στο δρόμο από αυτά τα χρόνια, όμως είναι κάποια πολύ ηχηρά που χρήζουν αναφοράς:
-Ο τραυματισμός της αριστερής αγωνίστριας, Αγγελικής Κουτσουμπού -μέλος της αντιδικτατορικής αντίστασης και μέλος του ΕΕΚ τα επόμενα χρόνια- από τη μηχανοκίνητη συμμορία της ομάδας ΔΕΛΤΑ, η οποία εφορμώντας σαν ίλη ιππικού εναντίον μπλοκ διαδηλωτών τη χτύπησαν εκτινάσσοντας την στον αέρα. Το ημερολόγιο έγραφε 6 Δεκέμβρη 2009 και ήταν η πρώτη επέτειος μνήμης του αναρχικού μαθητή, Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Κυβέρνηση ήταν το ΠΑΣΟΚ και υπουργός δημοσίας τάξης- με την εύσχημη μετονομασία σε προστασίας του πολίτη- ο Μιχάλης Χρυσοχοϊδης. Γνωστός για τον ρόλο του το καλοκαίρι του 2002 με την κάλυψη των βασανιστηρίων του συλληφθέντα για την υπόθεση της 17Ν, Σάββα Ξηρού στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού. Ο συγκεκριμένος είχε θέσει προσωπικό στοίχημα τον πόλεμο με το αναρχικό κίνημα και την περαίωση των επετειακών εκδηλώσεων, χωρίς το παραμικρό συμβάν, διατάσσοντας την εφαρμογή ενός σχεδίου προληπτικών προσαγωγών που έφτασαν τον αριθμό των 2000 μέσα σε δύο μέρες.
– Η διαδήλωση, ενάντια στην κρατική δολοφονία του Νικόλας Τόντι, χτυπιέται ανελέητα από δυνάμεις της αστυνομίας και ιδιαιτέρα της ομάδας Δέλτα. Πολλοί τραυματίες και τουλάχιστον δέκα συλλήψεις. Το ημερολόγιο έγραφε 26/2/2010. Ο εργάτης Νικόλας Τόντι αλβανικής καταγωγής, σκοτώθηκε από πυρά αστυνομικών, ενώ έτυχε να διασχίζει ένα δρόμο στο Βύρωνα, κατά τη διάρκεια αστυνομικής επιχείρησης.
– Το αιματοκύλισμα της απεργιακής διαδήλωσης της Αθήνας την 5η Μάη 2010. Μέρα γενικής απεργίας ενάντια στη ψήφιση υπαγωγής της χώρας στους διεθνείς μηχανισμούς στήριξης, στην οποία σημειώθηκαν εκτεταμένες συγκρούσεις σε πολλές πόλεις. Στην Αθήνα από νωρίς κατακλύζουν το κέντρο πορείες από γειτονιές. Περικυκλώνεται η Βουλή και πολιορκείται για ώρες . Στόχοι εμπρησμού γίνονται πολλά κτήρια και τράπεζες, ανάμεσα τους η τράπεζα Μarfin, εντός της οποίας βρίσκονται εγκλωβισμένοι εργαζόμενοι/ες χωρίς διέξοδο διαφυγής, με εντολή του προέδρου της τράπεζας, Βγενόπουλου. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι θα διασωθούν, αλλά δύο άνδρες και μια εγκυμονούσα γυναίκα δε θα τα καταφέρουν και θα πεθάνουν από ασφυξία στο εσωτερικό του κτιρίου. Η αστυνομία θα εξαπολύσει μια τρομαχτική επίθεση στο σώμα της υπόλοιπης πορείας και στην ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων. Ομάδες ΔΕΛΤΑ εισβάλουν λυσσασμένες στην κατάληψη Ζαΐμη, όπου τσακίζουν στο ξύλο καταληψίες, ενώ πυροβολούν με μανία τους τοίχους της κατάληψης και στο Στέκι Μεταναστών τραυματίζοντας σοβαρά μία γυναίκα πάνω στην οποία έσπασαν μια τζαμαρία[2].
Παρολίγο θανάσιμος τραυματισμός του διαδηλωτή, Γιάννη Καυκά, που θα νοσηλευτεί σε κωματώδη κατάσταση από χτύπημα αστυνομικού των ΜΑΤ με πυροσβεστήρα στο κεφάλι, στη διαδήλωση ενάντια στα μέτρα λιτότητας στην Αθήνα. Διαδηλωτές θα εγκλωβιστούν σε στοά και θα δεχτούν επίθεση από τα ΜΑΤ με κρότου λάμψης και βάναυσο ξυλοδαρμό. Από την επίθεση θα χάσει την ακοή του ο δημοσιογράφος Μ. Κυπραίος. Το ημερολόγιο έγραφε 15/3/2011.
– Η υπέρμετρη βία των αστυνομικών δυνάμεων το διήμερο 28-29 Ιουνίου 2011[3] στο Σύνταγμα, όπου η ρίψη χημικών και δακρυγόνων είναι συνεχής ακόμα κι εντός του μετρό, ενώ οι τραυματίες δεκάδες, χωρίς δυνατότητα ιατρικής περίθαλψης. Εθελοντές γιατροί και διαδηλωτές/τριες βοηθούν τη διακομιδή τραυματιών και ανθρώπων με αναπνευστικά στο νοσοκομείου του Ευαγγελισμού. Η ογκώδης συγκέντρωση διαλύθηκε με πρωτοφανή επίθεση της αστυνομίας εναντίον όλων των συγκεντρωμένων, αδιακρίτως.
Πρόκειται για μια εποχή έντονη και αντιφατική, η οποία εμφάνισε συμπυκνωμένες, όχι μόνο τις κοινωνικές αντιθέσεις και αντιφάσεις που διογκωμένες οδηγήθηκαν στη μεταξύ τους σύγκρουση, αλλά και τις κινηματικές. Παρόλη την ακμή του ανατρεπτικού κινήματος δεν κατάφεραν οι αντιφάσεις να μετριαστούν ή έστω να αποσοβηθούν, υπό το βάρος των μεγάλων γεγονότων που ξεπερνούσαν και τα υποκείμενα που πρωταγωνιστούσαν σε αυτά. Υπήρξαν καταστάσεις ακραίας πολιτικής πόλωσης που συνιστούν απαραίτητο σημείο προβληματισμού, ανάγκης διαρκούς επαγρύπνησης και παράδειγμα αποφυγής με εξέχουσα θέση σε αυτές, τα γεγονότα της μεγάλης ενδοκινηματικής σύγκρουσης στη Θεσσαλονίκη το 2012. Η σύγκρουση αυτή, ως προϊόν αυτής της πόλωσης στο εσωτερικό του κινήματος, άφησε πίσω της τραυματισμούς συντρόφων/ισσων και κατεστραμμένες δομές αγώνα, άφησε όμως και την πικρή παρακαταθήκη της κρατικής διαμεσολάβησης, όπως αυτή εκφράστηκε με εισβολές σε σπίτια και καταλήψεις, το σχηματισμό δικογραφιών για εγκληματικές οργανώσεις και δεκάδες διώξεις και παραπομπές σε δικαστήρια.[4]
iii) Αντιστάσεις, τοπικοί αγώνες και καταλήψεις.
Την ίδια περίοδο, ωστόσο, ανθούν δυναμικές τοπικές αντιστάσεις ενάντια σε αναπτυξιακά πρότζεκτ, οι οποίες παίρνουν τη σκυτάλη από άλλα μέτωπα που προηγήθηκαν (Λευκίμη, Γραμματικό, Σκουριές Χαλκιδικής κ.α), και σταδιακά γίνονται ορόσημα αγώνα. Διακρίνεται ο νικηφόρος ανένδοτος αγώνας των κατοίκων της Κερατέας ενάντια στην κατασκευή ΧΥΤΑ στο Οβριόκαστρο[5] και η όξυνση του μετώπου του αγώνα των κατοίκων στις Σκουριές, ενάντια στα μεταλλεία χρυσού της καναδικών συμφερόντων Eldorado Gold. Αν και η Κερατέα γνώρισε μέρες καταστολής, το κίνημα στις Σκουριές και οι κάτοικοι θα βρουν μπροστά τους την κρατική τρομοκρατία σε όλο της το μεγαλείο τα επόμενα χρόνια.
Ένας ακόμα νικηφόρος αγώνας είναι αυτός στο πάρκο Κύπρου στην Πατησίων, όπου μετά από ξυλοδαρμούς, επιθέσεις των μπράβων και της αστυνομίας, συλλήψεις, διαρκείς παρεμβάσεις και κινητοποιήσεις, το ενδεχόμενο δημιουργίας πάρκινγκ αποτράπηκε και το Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο Κύπρου και Πατησίων λειτούργησε ως ελεύθερος δημόσιος χώρος με ανοιχτές συνελεύσεις.
Η όξυνση του κοινωνικού ανταγωνισμού επεκτείνεται σε όλα τα μέτωπα σαν εστία φωτιάς που εξαπλώνεται. Το αναρχικό/αντιεξουσιαστικό κίνημα τροφοδοτείται διαρκώς από νέες γενιές ριζοσπαστικοποιημένων νεολαίων που είτε έχουν “ψηθεί” στο Δεκέμβρη του 2008, είτε έχουν ζήσει τον απόηχο του με αποτέλεσμα μια άνθιση ομάδων, συλλογικοποιήσεων, στεκιών, καταλήψεων στα περισσότερα αστικά κέντρα και τις περιφέρειες τους. Αντίστοιχη άνθιση γνωρίζουν σχήματα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς αλλά και πρωτοβουλίες ανένταχτων πολιτών που δείχνουν ενδιαφέρον για τα κοινά με αποτέλεσμα την εξάπλωση του θεσμού των συνελεύσεων γειτονιάς παντού.
Ο πολλαπλασιασμός των καταλήψεων -συμβολικών και μη-σε όλη την επικράτεια θα συνοδευτεί από ένα πλήθος δραστηριοτήτων. Πολλές δράσεις αλλά και συγκεντρώσεις κεντρικού πολιτικού χαρακτήρα οφείλονται σε αυτό το νέο διάχυτο δίκτυο καταλήψεων που ριζώνουν σε κάθε σημείο. Μέσα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια τουλάχιστον είκοσι-οχτώ καταλήψεις -δώδεκα από αυτές μέσα στο 2009- θα επιδιώξουν να έχουν συνέχεια μέσα στο χρόνο και να καταστούν κέντρα αγώνα[6]. Το ζήτημα των καταλήψεων θα επανέρχεται διαρκώς στο δημόσιο διάλογο ως «εστίες ανομίας» που ταλαιπωρούν την πόλη και σε πολλές περιπτώσεις θα δεχτούν είτε παρακρατικές ή άλλες επιθέσεις, όπως η πρώτη εκκένωση της κατάληψης Σκαραμαγκά στις 29/07/2011. Σημείο καμπής στη γενικευμένη επίθεση του κράτους ενάντια στο καταληψιακό κίνημα θα αποτελέσει η εκκένωση της εμβληματικής, για τουλάχιστον δύο δεκαετίες, κατάληψης της Βίλας Αμαλίας στις 20/12/2012, λίγο πριν την εκπνοή του χρόνου.
Της εκκένωσης της Βίλας Αμαλίας είχαν προηγηθεί και άλλες μέσα στο καλοκαίρι και φυσικά υπήρξε συνέχεια. Μια συνέχεια που εντάσσεται στην εκστρατεία καταστολής που αποτέλεσε προσωπικό στοίχημα του τότε Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Νίκου Δένδια και διακηρυγμένο στόχο της τότε κυβέρνησης συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ. Βαδίζουμε στο τέλος του 2012, μια περίοδος που χαρακτηρίζεται από την οπισθοχώρηση των μαζικών κινημάτων και των εκτεταμένων κοινωνικών ταραχών ενάντια στα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής (μνημόνια), από μια πραγματικότητα που μετράει δεκάδες πολιτικούς κρατούμενους στις ελληνικές φυλακές της χώρας (που θα αυξάνονταν κι άλλο τα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια) και τη νεοναζιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής τρίτο κόμμα μέσα στην ελληνική βουλή.
iv) Ο κύκλος των αντι-μνημονιακών αγώνων
Η διετία 2010-12 έχει την ιδιαιτερότητα να συμπυκνώνει τη σφοδρή κοινωνική σύγκρουση που διεξήχθη με επίδικο την έκφραση αντίστασης στη βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας προκειμένου να μπορεί να δανείζεται με βαρύ τοκισμό, ώστε να αποφύγει τη χρεωκοπία. Είναι γεγονός ότι η προηγούμενη περίοδος, σχηματικά ας πούμε τις τρεις δεκαετίες από το 1980 ως και το 2010, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θεωρήθηκε ένα μικρό θαύμα που επιφύλαξε ένα καλύτερο μέσο βιοτικό επίπεδο και διαμόρφωσε κοινωνικούς συσχετισμούς ομαλότητας. Αυτό το καθεστώς ομαλότητας ανατρέπουν τα νέα δεδομένα της επαπειλούμενης χρεοκοπίας της χώρας υπό το βάρος της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Πρόκειται δε για δεκαετίες που χαρακτηρίζονται από ασταμάτητα σκάνδαλα διαπλοκής και διαφθοράς του πολιτικού προσωπικού των δύο κομμάτων που εναλλάσσονταν στις τότε κυβερνήσεις, σκάνδαλα που ακόμα κι αν έφταναν να διερευνηθούν δικαστικώς, δεν προέκυπτε σχεδόν ποτέ κάποια καταδικαστική απόφαση εις βάρος κάποιου πολιτικού προσώπου κάτι που- ειδικά εφόσον είχε ξεθυμάνει και ο αντίχτυπος του εκάστοτε σκανδάλου- μεταβολιζόταν από την κοινή γνώμη και έφευγε από την επικαιρότητα
Η απειλή της χρεοκοπίας και η υπαγωγή της χώρας σε καθεστώς δανεισμού με επονείδιστους όρους σηματοδοτεί μια αλλαγή του μέσου βιοτικού επιπέδου, όπως το γνώριζαν οι πολίτες ως τότε. Μειώσεις μισθών και συντάξεων, κατάργηση επιδομάτων, αυξήσεις τιμών, φόρων και συνολικού κόστους ,την ίδια στιγμή που οι όλες δημόσιες υποδομές, η μία μετά την άλλη, περνάνε στα χέρια ιδιωτών –ντόπιων ή μη- με τη συνακόλουθη υποβάθμιση τους και υπερχρέωση υπηρεσιών που μέχρι πρότινος μπορεί να συνιστούσαν ελεύθερες παροχές, θα οδηγήσουν σε ακραία φτωχοποίηση.
Η αγανάκτηση απέναντι σε ένα πολιτικό προσωπικό, που ενώ για δεκαετίες λεηλατούσε όλους τους πόρους δημόσιων κεφαλαίων, ζητούσε με θράσος το λογαριασμό από τους πολίτες, κατεβάζει τον κόσμο στο δρόμο, πολλές φορές άτακτα, αυθόρμητα και ανοργάνωτα γεγονός που έδειχνε ότι οδεύουμε σε κάτι το ανεξέλεγκτο και απρόβλεπτο[7].
Το απρόβλεπτο θα πάρει μάλιστα τραγική μορφή στις 4 Απριλίου 2010, όταν ο 77χρονος συνταξιούχος, ο Δ. Χριστούλας, εν μέσω της κορύφωσης της περιόδου της κρίσης αυτοκτονεί με τη χρήση πυροβόλου όπλου στην πλατεία Συντάγματος, μπροστά σε περαστικούς. Στο σημείωμα που άφησε πάνω αναφέρει. «Η κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου εκμηδένισε κυριολεκτικά τη δυνατότητα επιβίωσής μου που στηριζόταν σε μια αξιοπρεπή σύνταξη που επί 35 χρόνια εγώ μόνον (χωρίς ενίσχυση κράτους) πλήρωνα γι΄αυτήν.». Το ίδιο βράδυ ακολούθησαν συμπλοκές με τις αστυνομικές δυνάμεις με αποχώρηση των Ευζώνων. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων οι αστυνομικοί χτύπησαν αδιακρίτως πολίτες, και φωτορεπόρτερ (σοβαρός τραυματισμός του προέδρου της Ένωσης Φωτορεπόρτερ, Μ. Λώλου).
Η κληρονομιά του Δεκέμβρη και η διάχυση της εξέγερσης από το κέντρο στις περιφέρειες βρίσκει την υλική της αποτύπωση στα πρώτα χρόνια της κρίσης. Συνελεύσεις γειτονιών, επιτροπές, πρωτοβουλίες αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται εκθετικά. Το σύνθημα «αρνήσεις πληρωμών» αρχίζει να ακούγεται από περισσότερα στόματα. Το «Κίνημα Δεν Πληρώνω» θα ανθήσει με μια εκπληκτική ταχύτητα. Χιλιάδες αυτοκίνητα με το αυτοκολλητάκι «Δεν Πληρώνω» θα περνούν από διόδια ανεβάζοντας τις μπάρες χωρίς την καταβολή αντίτιμου. . Παράλληλα συνεχίζεται αμείωτα η πρακτική των συλλογικών απαλλοτριώσεων από τα σουπερ μάρκετ και ο διαμοιρασμός των προϊόντων σε παρακείμενες λαϊκές αγορές.
Η συμμετοχή στις συγκεντρώσεις/διαμαρτυρίες θα είναι άνευ προηγουμένου μαζική, στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Είναι σαφές ότι συντελείται μια μείζονα μεταβολή του πολιτικού και του οικονομικού status quo στη χώρα και ότι οι συνέπειες αφορούν πολλές και διαφορετικές κοινωνικές κατηγορίες και τάξεις. Μέσα σε μια ευρύτερη συνθήκη διεθνούς αποσταθεροποίησης (Αραβική Άνοιξη) αλλά και σχηματισμού αντικαπιταλιστικών κινημάτων, με αναφορές στην οικονομική κρίση σε όλο το βόρειο δυτικό ημισφαίριο (η διεθνής των occupy που κατελάμβανε πλατείες και στρατηγικά σημεία στις πόλεις σε Ευρώπη και ΗΠΑ) θα προκύψει το Μάιο του 2011 και η ελληνική εκδοχή ενός τέτοιου κινήματος που θα αυτοαποκαλείται «Αγανακτισμένοι». «Έδρα» του η πλατεία Συντάγματος.
Στις μόνιμες συγκεντρώσεις εκείνης της περιόδου η μάζα του κόσμου ήταν ετερόκλητη. Επρόκειτο για ένα σύνθετο, πολύπλευρο και αντιφατικό συνονθύλευμα κόσμου, το οποίο αρχίζει να συγκεντρώνεται σε πλατείες σε καθημερινή βάση για να διαμαρτυρηθεί ενάντια στις νέες μεταρρυθμίσεις με καταστατικά γνωρίσματα την άρνηση πολιτικού χρωματισμού και την εμμονή στην ειρηνική διαμαρτυρία. Εκτός από τα κομμάτια των αναρχικών και της αριστεράς που είχαν σαφή χαρακτηριστικά, ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου είτε ήταν μη πολιτικοποιημένο, είτε φλέρταρε με αντιδραστικές ιδέες, ενώ υπήρχαν – κατά βάση συγκαλυμμένα- – και φασιστικά στοιχεία που επιχειρούσαν να δηλώσουν παρουσία και να αυξήσουν την επιρροή τους.
Οι όποιες απόπειρες οργανωμένης παρουσίας φασιστών έβρισκαν απέναντι αρκετές φορές ομάδες αντιφασιστριών/ών που τους επιτίθονταν. Οι αρκετές ελληνικές σημαίες στην πλατεία Συντάγματος ήταν και ενδεικτικές του τι γινόταν και εκτός των συγκεντρώσεων. Οι συνομωσιολογικες, ανορθολογικές, μανιχαϊστικές και άρα εύπεπτες «αναλύσεις» περί κρίσης και των αιτιών της σημείωναν ραγδαία αύξηση στην επιρροή τους. Η ιδέα πως κάποια ξένα κέντρα αποφάσισαν να υποδουλώσουν την Ελλάδα και να καθυποτάξουν τον Ελληνισμό κέρδιζε έδαφος σε σημαντικά κομμάτια της κοινωνικής βάσης και των μεσαίων στρωμάτων. Με αυτόν τον τρόπο, ο «αντιμνημονιακός» αγώνας έπαιρνε χαρακτηριστικά εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και οι νεοφασίστες και ακροδεξιοί κινούνταν πολιτικά σε απόλυτα εύφορο έδαφος θέτοντας τις βάσεις εκείνες που θα ανέβαζαν τα συνολικά εκλογικά ποσοστά της ακροδεξιάς στο ελληνικό κοινοβούλιο την επόμενη χρονιά.
Την περίοδο αυτή οι αυθόρμητες πρωτοβουλίες πολιτών παίρνουν με τη μορφή ντόμινο χαρακτηριστικά δημόσιας αποδοκιμασίας, επίθεσης και διαπόμπευσης πολιτικών προσώπων σε καφετέριες, ταβέρνες, πλατείες με πολλούς βουλευτές ή υπουργούς να δέχονται αυγά και γιαούρτια σε κάθε τους δημόσια εμφάνιση. Έχει μια σημασία ότι ενώ η επίσημη αριστερά κρατούσε είτε επιφυλακτική στάση είτε καταδικαστική, η Χρυσή Αυγή υπερθεμάτιζε τέτοιων επιθέσεων. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις τις είχε οργανώσει εξ΄ολοκλήρου, προσπαθώντας να πάρει πολιτικό κεφάλαιο από μια διάχυτη μορφή βίαιης πολιτικής αντίδρασης.
Οι επιθέσεις αυτές θα πάρουν την πιο δυναμική και ανεξέλεγκτη μορφή τους στις 28 Οκτώβρη 2011 με τα γεγονότα αποδοκιμασίας επισήμων και πολιτικών παραγόντων στην παρέλαση. Η παρεμπόδιση της στρατιωτικής παρέλασης στη Θεσσαλονίκη και ο προπηλακισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας από πλήθος ανθρώπων που διαμαρτυρόταν για τις μεταρρυθμίσεις είχε τέτοιο αντίκτυπο που υποχρέωσε τον πρωθυπουργό να αναγγείλει δημοψήφισμα .
Το επόμενο σημαντικό καρέ αυτού του κύκλου αντιστάσεων είναι φυσικά η 12η Φλεβάρη 2012, μέρα ορόσημο τόσο για το πολιτικό σκηνικό της χώρας, όσο και για τις χιλιάδες κόσμου που κατέβηκε στους δρόμους με άγρια διάθεση σε μια μέρα που έμοιαζε πολύ με την 8η Δεκέμβρη 2008 στην Αθήνα. Ουσιαστικά μετά από αυτήν την ημερομηνία ο κύκλος των αγώνων αυτής της περιόδου αρχίζει να κλείνει. Μια νέα περίοδος, ακόμα πιο σκληρή από την προηγούμενη αρχίζει να ανατέλλει, ενώ τα πολιτικά επίδικα αρχίζουν να μετατοπίζονται πλέον σε αυτό που διαφαίνεται ότι είναι αναπόφευκτο: Στη μετωπική σύγκρουση με το αναδυόμενο φασιστικό ρεύμα, με την πολιτική εξουσία και τους θεσμούς παντός τύπου να το υποθάλπουν.
Καταληκτικά όμως θα πρέπει να επισημανθεί ότι το πολιτικό σύστημα δε στάθηκε στα πόδια του έτσι απλά και μόνο χάρη στους μηχανισμούς καταστολής. Όλοι εκείνοι οι θεσμοί αφομοίωσης που καταπνίγουν οτιδήποτε μαχητικό και ριζοσπαστικό στο συνδικαλιστικό τοπίο (βλ ΓΣΕΕ) υπερίσχυσαν, καθώς δεν είχαν και κανένα ιδιαίτερο αντίπαλο δέος. Δεν προκηρύχτηκε ποτέ κανενός είδους γενικής απεργίας διαρκείας, δεν έγινε καμία σοβαρή απόπειρα παράλυσης του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τέτοια τουλάχιστον που να κρατήσει τα προσχήματα αγωνιστικότητας περισσότερο από μια 24ωρη ή 48ωρη απεργία. Οι ρεφορμιστικές δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ διείσδυαν στο κινηματικό πεδίο καθαρά εργαλειακά χρησιμοποιώντας το πεζοδρόμιο, τις συλλογικότητες, τις λαϊκές συνελεύσεις και τις επιτροπές γειτονιών ως δεξαμενή μελλοντικών ψηφοφόρων. Φρόντιζε συστηματικά να κάνει τον οποιοδήποτε κοινωνικό αγώνα να μοιάζει σα γενική πρόβα των εκλογών σαμποτάροντας την πραγματική διάσταση του και μολύνοντας τα πάντα με το δηλητήριο της ελπίδας, της ανάθεσης σε ένα κοινοβουλευτικό Μεσσία αντί της πολιτικής αδιαμεσολάβητης δράσης. Το δε ΚΚΕ σχεδόν πάντα μόνο του, σχεδόν πάντα απομονωμένο, να καταδικάζει πάντα την οποιαδήποτε δυναμική έκφραση αντίστασης, επιβεβαίωσε τη θέση που δικαιωματικά κατείχε σε όλη τη μεταπολίτευση, αυτή του θεματοφύλακα του ριζοσπαστισμού από τα αριστερά και του εγγυητή της ομαλότητας σε καταστάσεις κρίσεις. Κάτι που επιβεβαίωσε περίτρανα την 11η Οκτώβρη 2011 όταν επέλεξε με αλυσίδες να περιφρουρήσει τη βουλή και να συγκρουστεί με διαδηλωτές που θέλησαν να προσεγγίσουν, αντικαθιστώντας τα ΜΑΤ.
Η εκκόλαψη του φασιστικού φιδιού
Εδώ ανοίγει ένα άλλο σημαντικό κεφάλαιο αυτής της τετραετίας. Ενώ ακόμα εξελισσόταν η εξέγερση του Δεκέμβρη, η οποία αιφνιδίασε το πολιτικό σύστημα, οι παρακρατικές φασιστικές και ακροδεξιές συμμορίες εντείνουν την παρουσία τους. Το πρώτο κρούσμα στη Λάρισα, όπου μέλη του ακροδεξιού Πατριωτικού Ελληνικού Συνδέσμου με κράνη, παλούκια και πέτρες εφορμούν στην Ιατρική Σχολή Λάρισας, εναντίον διαδηλωτών που διαμαρτύρονταν για τη δίωξη των συλληφθέντων του Δεκεμβρίου με τον «αντιτρομοκρατικό» νόμο, με τα ΜΑΤ να τους καλύπτουν μέχρι να αποχωρήσουν. «Η Ερυθρά τρομοκρατία δε θα περάσει» θα γράψει δημόσια ο Π.Ε.Σ. αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την επίθεση. Το ημερολόγιο έγραφε 17/1/2009. Την ίδια χρονική περίοδο φασίστες προσπαθούν να εδαφικοποιηθούν στην γειτονιά του Άγιου Παντελεήμονα στην Αθήνα με καλέσματα και συγκεντρώσεις από το Γενάρη του 2009, όπου και καλείται η πρώτη συγκέντρωση με χαρακτηριστικά «επιτροπής κατοίκων». Η αντιφασιστική αντι-συγκέντρωση θα δεχτεί επίθεση από τα ΜΑΤ.
Τους επόμενους μήνες και χρόνια η γειτονιά του Αγ. Παντελεήμονα θα γίνει προπύργιο της δράσης της χρυσής αυγής, με το αντιφασιστικό κίνημα να δίνει πολλές και δυναμικές μάχες για να επιτευχθεί η αποδυνάμωση τους και η εξαφάνιση τους από την περιοχή. Ισοπεδώσεις φασιστών όπου εντοπίζονταν, αντισυγκεντρώσεις, αντιφασιστικές περιπολίες πεζές ή μηχανοκίνητες , μεγάλες και μαχητικές αντιφασιστικές διαδηλώσεις αποτελούν το μωσαϊκό μιας πολύμορφης μάχης που δόθηκε στην περιοχή για να καθαρίσει από τις φασιστικές συμμορίες, οι οποίες είχαν πάντα κάλυψη και αρωγή από την αστυνομία. Αποκορύφωμα το χτύπημα της τρίτης αντιφασιστικής μοτοπορείας. Ομάδα φασιστοειδών, γνωστή για την δράση της στην περιοχή, απωθήθηκε από τη μοτοπορεία και ακολούθησε γενικευμένη και λυσσαλέα επίθεση από την αστυνομία. Οι 15 αντιφασιστες/τριες που συνελήφθησαν, βασανίστηκαν για ώρες στην ΓΑΔΑ.
Στην Πάτρα θα καεί αυτοσχέδιος καταυλισμός Αφγανών, για τον οποίο διαμαρτύρονται συχνά πυκνά διάφοροι περίεργοι «εκπρόσωποι πολιτών». Μάρτυρες αναφέρουν ότι περίοικοι φώναζαν στην πυροσβεστική να τους αφήσει να καούν. Στο σημείο που ξεκίνησε η φωτιά βρέθηκαν γκαζάκια γεγονός που υποδηλώνει εμπρησμό[8].Το ημερολόγιο έγραφε 21/1/2009 και την ίδια μέρα θα αποκρουστεί ενέδρα ακροδεξιών έξω από την κατάληψη «Αντί-Info Cafe», στην πλατεία Γαρδένιας στου Ζωγράφου, κατά τη διάρκεια ρεμπέτικης βραδιάς, με απολογισμό έναν τραυματία από τη διοργάνωση. Όχι πολλές μέρες μετά μετανάστες δέχονται φασιστική επίθεση στο ίδιο τους το σπίτι στη Νίκαια.
Στις 24/2/2009 το Στέκι Μεταναστών στην οδό Τσαμαδού στα Εξάρχεια γίνεται στόχος επίθεσης με αμυντική χειροβομβίδα την ώρα που πραγματοποιούσε εκδήλωση ο Σύνδεσμος Αντιρρησιών Συνείδησης. Η χειροβομβίδα προσέκρουσε στο τζάμι και κατέληξε σε τσιμεντένια ζαρντινιέρα, όπου εξερράγη χωρίς να τραυματιστεί κανείς. Μάρτυρες συγκρατούν τις πινακίδες ύποπτου οχήματος που προκύπτει μη καταχωρημένο. Η υπόθεση παραμένει ανεξιχνίαστη.
Ελάχιστες μέρες μετά δημοσιεύεται στην ακροδεξιά εφημερίδα Ελεύθερη Ώρα προκήρυξη της πρωτοεμφανιζόμενης οργάνωσης ΑΣ.Π.ΙΣ (ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ ΙΣΧΥΣ) . Η προκήρυξη αναφέρει ότι η οργάνωση αποτελείται από αστυνομικούς που θέλουν να αναλάβουν δράση ενάντια στη μετά-δεκεμβριανή τρομοκρατία των αναρχικών. Το ύφος και το στυλ της προκήρυξης είναι σα να κλείνει το μάτι ως έμμεση ανάληψη ευθύνης της επίθεσης στο Στέκι Μεταναστών, ενώ υπάρχει κάλεσμα για ανάληψη δράσης ενάντια στην «αναρχική τρομοκρατία».
Στις 9/5/2009 ανώνυμο φασιστικό προσκλητήριο σε συγκέντρωση στην Ομόνοια έχει αποτέλεσμα τη μάζωξη μερικών δεκάδων φασιστών πιθανότατα χρυσαυγιτών. Θα πραγματοποιηθεί αντιφασιστική συγκέντρωση με μαχητικά χαρακτηριστικά, στην πλατεία Κάνιγγος, που θα δεχτεί επίθεση από δεκάδες ομάδες μηχανάκια της νέο ιδρυθείσας ομάδας ΔΕΛΤΑ που πραγματοποιεί παρθενική επιχειρησιακή εμφάνιση. Αργότερα οι φασίστες με την ανοχή των ΜΑΤ θα επιχειρήσουν επίθεση σε κατάληψη που πραγματοποιούσαν μετανάστες για στεγαστικούς λόγους, στο κέντρο της Αθήνας, στο κτίριο του Παλιού Εφετείου, αλλά θα απωθηθούν από διαμένοντες και αλληλέγγυους/ες.
Στις 22/5/2009 θα εκδηλωθούν ταραχές μεταξύ μουσουλμάνων μεταναστών και αστυνομίας μετά από το σκίσιμο του κορανίου από μπάτσο κατά τη διάρκεια ελέγχου μεταναστών. Η ατμόσφαιρα στο κοινωνικό πεδίο είναι ηλεκτρισμένη από κάθε άποψη.
Θα είναι όμως η δολοφονία του 44χρονου Μανώλη Καντάρη, κατά τη διάρκεια ληστείας του από μετανάστες στο κέντρο της Αθήνας, στις 10/5/2011 που θα αποτελέσει ιδανική ευκαιρία για τη Χρυσή Αυγή, ώστε να οργανώσει και να φέρει εις πέρας ένα πρωτοφανές ρατσιστικό πογκρόμ, με την αστυνομία να παρακολουθεί, αν όχι να διευκολύνει. Τελικός απολογισμός: Δεκάδες τραυματίες και ένας νεκρός, ο 21χρονος μπαγκλαντεζιανός Αλίμ Αμπντούλ Μάναν. Είναι ο πρώτος νεκρός από φασιστικό μαχαίρι σε μια σειρά θυμάτων ναζιστικής βίας των επόμενων χρόνων.
Από το Γενάρη μέχρι και τον Δεκέμβρη του 2009 θα σημειωθούν άλλες δεκαεννιά περίπου επιθέσεις σε στέκια, καταλήψεις από Θεσσαλονίκη μέχρι Ρόδο και Χανιά, άλλοτε με βανδαλισμούς και άλλοτε με εμπρηστικά μέσα ή με άσκηση βίας εναντίον προσώπων[9] . Οι πιο ανησυχητικές από όλες αυτές, ως προς την ένδειξη κλιμάκωσης της φασιστικής δράσης, ήταν οι βομβιστικές επιθέσεις με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς που ομοίαζαν μεταξύ τους, κατά του αριστερού στεκιού «Σφεντόνα», της φοιτητικής παράταξης «Αγωνιστικές Κινήσεις», και στον ελεύθερο κοινωνικό χώρο Buena Ventura της Αντιεξουσιαστικής Κίνησης. Και οι δύο στη Θεσσαλονίκη.
Πέρα από τους κινηματικούς χώρους θα συνεχίσουν να καταγράφονται επιθέσεις εναντίον μεταναστών σε όλη την επικράτεια, σε χώρους λατρείας μουσουλμάνων, σε σπίτια και σε καταστήματα.
Πλήθος αντισυγκεντρώσεων, ενεδρών, αντανακλαστικών συγκεντρώσεων μετά από εμφανίσεις τους, μαζί με μαζική προπαγάνδα επιχειρούσε να ανακόψει την ενδυνάμωσή τους και στο δημόσιο χώρο, πέρα από την κεντρική πολιτική σκηνή. Από την εξίσωση δε μπορούν φυσικά να λείψουν και οι δεκάδες μαχητικές ενέργειες, σε όλη την επικράτεια ενάντια στους χώρους που δραστηριοποιόταν κάθε λογής φασιστικά γκρουπούσκουλα, με τις οργανώσεις και τα γραφεία τους να ισοπεδώνονται, να πυρπολούνται ή και να τινάζονται στον αέρα εκρηκτικά .
Ο αντεξουσιαστικός χώρος, αν και στην πλειοψηφία του ακόμα δεν είχε αναπτύξει έναν επεξεργασμένο λόγο για την ιστορική συγκυρία, πράγμα που δυσκόλευε την κοινωνική του επιρροή, είχε την ωριμότητα, την εμπειρία να δει πως η κατά μέτωπο επίθεση με υλικούς όρους στους φασίστες, ήταν άμεση ανάγκη και διέθετε τα μέσα και τη δύναμη για να το κάνει πράξη.
Σημαντικές νίκες σημειώθηκαν την περίοδο εκείνη σε βάρος φασιστικών ομάδων που ξεμύτιζαν σε διάφορες γειτονιές και στο κέντρο της Αθήνας. Το σκηνικό έμοιαζε απολύτως ρευστό, και ήταν κυρίως τότε που σημαντικά κομμάτια του μεγάλου κεφαλαίου σε συνεργασία με τον κρατικό μηχανισμό επέλεξαν να βγάλουν στον αφρό τους νεοναζί της ΧΑ.
Το άλλοτε περιθωριακό νεοναζιστικό γκρουπουσκουλο ήταν πλέον στις ειδήσεις, σε μεσημεριανές εκπομπές lifestyle, σε εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας. Βιομήχανοι και εφοπλιστές έκαναν μαζί τους δουλειές, η αστυνομία τους έκανε πλάτες χωρίς προσχήματα, η εκκλησία λειτουργούσε ως προπαγανδιστικός μηχανισμός τους, ενώ και το «παράνομο» κεφάλαιο της μαφίας αποτέλεσε μια από τις κυριότερες δεξαμενές στρατολόγησης. Η δεδομένη – λόγω των συνθηκών- από τα κάτω στήριξη σε συνδυασμό με την επιλογή της οικονομικής ολιγαρχίας και του κράτους να χρησιμοποιήσει την «αντισυστημικότητα» των φασιστών προς όφελός της, δημιούργησαν μια ισχυρή δυναμική στο δρόμο προς τις εκλογές. Την ίδια ώρα, ο έως τότε ισχυρός πόλος της Ακροδεξιάς, το ΛΑΟΣ, απαξιωνόταν και έχανε δυνάμεις με τη συμμετοχή του στην μνημονιακή κυβέρνηση. Τον Μάιο του 2012, σε μια εκλογή που θα ήταν η αρχή της κατάρρευσης του κεντρικού πολιτικού σκηνικού, όπως το γνωρίζαμε έως τότε, η ΧΑ – που ήδη είχε την επιτυχία των δημοτικών εκλογών στην Αθήνα το 2010- πηγαίνει από τους 19.000 ψηφοφόρους του 2009 στους 440.000 και στους σχεδόν 500.000 στις επαναληπτικές του Ιουνίου του ίδιου έτους. Παράλληλα, το συντηρητικό ακροδεξιό κόμμα, Ανεξάρτητοι Έλληνες, προϊόν εν πολλοίς της συνομοσιωλογικής, εθνικιστικής, αντιδραστικής μερίδας του «αντιμνημονιακού» μπλοκ, ψηφίζεται -λίγους μόνο μήνες μετά την ίδρυσή του- από περίπου 700.000 ψηφοφόρους ( 10+%).
Ο αντιφασιστικός χώρος είχε πλέον να αντιμετωπίσει κάτι πολύ διαφορετικό, πολύ πιο απαιτητικό και δύσκολο. Είχε απέναντι του μια οργανωμένη δύναμη, με ανεπίσημη και επίσημη στήριξη από το κράτος και τους μηχανισμούς του, κρατικά αλλά και ιδιωτικά χρηματοδοτούμενη. Με διαρκή παρουσία στη δημόσια σφαίρα λόγω της κοινοβουλευτικής παρουσίας και σοβαρή επιρροή στα σχολεία, που έτεινε να γίνει σχεδόν μόδα. Οι αντιφασίστριες και αντιφασίστες, κυρίως προερχόμενες από τον αναρχικό χώρο και την περιφέρειά του, όχι μόνο δεν έκαναν βήμα πίσω αλλά προχώρησαν τον αγώνα, στην πιο κρίσιμη καμπή του. Υπό τις πιο δύσκολες συνθήκες, στάθηκαν ανάχωμα απέναντι στην άνοδο του νεοφασισμού με υλικούς όρους, αλλά και με πολιτικό λόγο. Καθόλου αυτονόητη δεν ήταν η έκβαση αυτής της μάχης. Ήταν προϊόν πολιτικών αποφάσεων σημαντικών κομματιών του ριζοσπαστικού κινήματος, και αφιέρωσης ενός μεγάλου κομματιού των δυνάμεων του στο υλικό και ιδεολογικό τσάκισμα των φασιστών. Την ίδια ώρα που τα περισσότερα κομμάτια της Αριστεράς εξαντλούνταν σε έναν άνευρο αντιφασιστικό λόγο, χωρίς να επιλέξουν ποτέ την σύγκρουση, ενώ μερίδα της – όχι ασήμαντη- φλέρταρε με την εθνικοαπελευθερωτική «τάση» του αντιμνημονίου για την επίτευξη μεγαλύτερης εκλογικής επιρροής. Οι οργανωμένες ομάδες της ΧΑ, δρούσαν πλέον αποθρασυμένες, με τις πλάτες της αστυνομίας και την πριμοδότηση σημαντικής μερίδας του οικονομικού κατεστημένου, επιτιθέμενες σε μετανάστες, σε συνδικαλιστές, σε αγωνιστές και αγωνίστριες, στέκια και καταλήψεις σε πρωτοφανή ένταση για τα μεταπολιτευτικά χρονικά, την ίδια ώρα που έκαναν πλάτες σε εφοπλιστές και βιομηχάνους ενάντια στα εργατικά συμφέροντα.
Αναλύοντας το βαθύτερο πολιτικό και κοινωνικό υπέδαφος πάνω στο οποίο βρήκαν ζωτικό χώρο ανάπτυξης τα συντηρητικότερα και πιο αντιδραστικά κομμάτια της κοινωνίας που αποτέλεσαν και την εκλογική βάση της Χρυσής Αυγής, δε μπορούμε να παραλείψουμε δύο πολύ σημαντικές παραμέτρους που ενώ πρόκειται για διαφορετικές κεντρικές πολιτικές αποφάσεις- πριν και μετά τις εκλογές του 2012- από διαφορετικές εκτελεστικές εξουσίες, συνδιαλέγονται εξίσου με ένστικτα κοινωνικού κανιβαλισμού.
Η πρώτη περίπτωση αφορά την 1η Απριλίου του 2012, ένα μήνα πριν τις εκλογές της 6ης Μαΐου. Ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Λοβέρδος και υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης παρουσιάζουν τους νέους κανόνες προστασίας της δημόσιας υγείας και ασφάλειας από τον ιό του AIDS. Άμεσα θα διεξαχθεί επιχείρηση –σκούπα όπου προσάγονται ενενήντα έξι τοξικοεξαρτημένες γυναίκες με σκοπό την εξαναγκαστική υγειονομική τους εξέταση. Από αυτές οι τριάντα δύο βρίσκονται οροθετικές. Οι φωτογραφίες και τα προσωπικά τους στοιχεία δημοσιεύονται στον Τύπο με λεζάντες «κίνδυνος-θάνατος» και φυλακίζονται έξω από κάθε όριο λογικής. Ο ηθικός πανικός για τα μολυσματικά γυναικεία σώματα, η διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών, η χρήση τους ως αποδιοπομπαίοι τράγοι παράλληλα εκτόνωναν το συλλογικό αίσθημα αγανάκτησης που προκαλούσε η οικονομική κρίση.
Η δεύτερη περίπτωση αφορά την προσφυγική κρίση που βρισκόταν στα πρώτα στάδια έξαρσης της με επίκεντρο τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία. 2 Αυγούστου 2012, λίγους μόλις μήνες μετά τις εκλογές και τη νέα κυβέρνηση συνεργασίας ο υπουργός Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Δένδιας ανακοινώνει την έναρξη μια νέας μεγάλης επιχείρησης σκούπας με την ονομασία «Ξένιος Ζευς», προκειμένου να αποτρέψει την τυχόν είσοδο μεταναστών από την Συρία και από άλλες χώρες αλλά και να «καθαρίσει», για μία ακόμη φορά, την πρωτεύουσα.
Πέρα από την περαιτέρω ενίσχυση της ελληνικής μεθορίου με την διαχρονική δολοφονική τακτική των οργάνων εφαρμογής του νόμου, διενεργούνται καθημερινά χιλιάδες εξακριβώσεις/προσαγωγές/συλλήψεις μεταναστών σε όλη τη χώρα και ειδικά στο κέντρο της Αθήνας. Τα κέντρα κράτησης μεταναστών γεμίζουν ασφυκτικά, οι καταγγελίες για αυθαίρετη συμπεριφορά, για ρατσιστική μεταχείριση, εξευτελισμούς, βασανιστήρια από τις δυνάμεις καταστολής είναι συνεχόμενες. Οι γειτονιές με αυξημένο μεταναστευτικό πληθυσμό μοιάζουν με γκέτο περικυκλωμένα από αστυνομικές δυνάμεις κατοχής, ενώ τα δελτία ειδήσεων παρουσιάζουν πανηγυρικά εικόνες με άνδρες και γυναίκες να στοιβάζονται στις κλούβες της αστυνομίας προς άγνωστη κατεύθυνση. Η θεαματική απεικόνιση των πογκρόμ αυτών στην τηλεοπτική ρουτίνα κανονικοποιούσε το καθεστώς εξαίρεσης εναντίον των μεταναστών και ακόμα περισσότερο την περιέβαλλε με μια αισθητικοποίηση διαμέσου των επικολυρικών ρεπορτάζ με τη δραματική μουσική.
v) Πολιτική βία
Αν συγκρατήσουμε ωστόσο μόνο την έξαρση των παρακρατικών επιθέσεων και της καταστολής στο δρόμο θα έχουμε μια λειψή εικόνα της εποχής. Η δολοφονία του αναρχικού μαθητή, Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, υπήρξε ένας εκπληκτικός επιταχυντής ριζοσπαστικοποίησης δεκάδων συντρόφων/σσων από όλες τις τάσεις του αναρχικού κινήματος .Το 2009 είναι καταλύτης και σε αυτό το πεδίο. Τα Εξάρχεια παραμένουν διαρκές πεδίο αναβρασμού με συχνές πυκνές συγκρούσεις ακόμα και καθημερινά. Γίνεται φανερό πως όλο και περισσότερος κόσμος από το κίνημα ξεκινά να οικειοποιείται μέσα ήπιας βίαιης πολιτικής σύγκρουσης. Αυξάνονται οι καταδρομικές επιθέσεις με βανδαλισμούς, με πιο ηχηρή την καταδρομική επέλαση, πάνω από 80 συντρόφων/σσων που ισοπέδωσαν το Κολωνάκι στις 13/3/2009, σε αλληλεγγύη στον αναρχικό Γιώργο Βούτση/Βογιατζή που θα δικαζόταν για ένοπλη ληστεία. Μια ενέργεια στην οποία το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης αντέδρασε σπασμωδικά ανακοινώνοντας την ίδρυση της περιβόητης μηχανοκίνητης συμμορίας της ΔΕΛΤΑ.
Δεκάδες εμπρηστικές επιθέσεις, είτε με τη μορφή μπαράζ, είτε καταδρομικά εκδηλώνονται σχεδόν καθημερινά (σε κάποιες περιπτώσεις έχουμε δύο διαφορετικά εμπρηστικά μπαράζ διαφορετικών σχηματισμών την ίδια μέρα). Πολλές από αυτές σε αστυνομικά τμήματα και αστυνομικές διευθύνσεις, σε στόχους ασφαλείας, σε προσωπικά οχήματα μπάτσων. Άλλες σε τράπεζες και οικονομικούς στόχους και σε εκπροσώπους του πολιτικού κατεστημένου. Άλλες στοχοποιούν το lifestyle του νεοπλουτισμού με επιθέσεις σε εκθέσεις επίπλων πολυτελείας, σε αντιπροσωπείες πολυτελών αμαξιών ή γιοτ και άλλες σαμποτάρουν το στόλο των μέσων μαζικής μεταφοράς, με πιο ηχηρή από αυτές, τον εμπρησμό αμαξοστοιχίας του ΗΣΑΠ ως απάντηση στην επίθεση με βιτριόλι που δέχθηκε η εργάτρια και συνδικαλίστρια Κωνσταντίνα Κούνεβα από μπράβους της εργοδοσίας.[10]
Το Athens indymedia κατακλύζεται από αναλήψεις ευθύνης κάθε ύφους και στυλ που προδίδουν την ετερογένεια τους και σε πολλές περιπτώσεις διακρίνονται και οι πολιτικές τάσεις της εποχής, καθώς πολλές από τις αναλήψεις (κυρίως του αναρχομηδενιστικού ρεύματος) υιοθετούν μια αντιπολιτευτική γραμμή ως προς τον υπόλοιπο χώρο για να προωθήσουν τις θέσεις τους[11]. Διαρκώς προκύπτουν νέες επωνυμίες ομαδοποιήσεων άμεσης δράσης. Κάποιες από αυτές υιοθετούν σταθερή επωνυμία και επανεμφανίζονται, καλούν σε συμπράξεις, ανταποκρίνονται σε ένα διάλογο αναλήψεων ευθύνης, στον οποίο έρχονται να ανταποκριθούν άλλες ομαδοποιήσεις από την επαρχία, από Χανιά, Ηράκλειο, Βόλο, Ιωάννινα, Καβάλα, Μυτιλήνη.[12]
Η σφοδρότητα της κοινωνικής σύγκρουσης των χρόνων αυτών θα αποτυπωθεί και με την όξυνση της ένοπλης αντιπαράθεσης με το καθεστώς, καθώς ένοπλες οργανώσεις με παρελθόν όπως ο Επαναστατικός Αγώνας, η Λαϊκή Θέληση, και η ΕΝΕΔΡΑ, θα προχωρήσουν σε μια πύκνωση της δράσης τους ενώ η Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς θα αναβαθμίσει την δραστηριότητά της και θα προχωρήσει στην τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών μικρής ισχύος αρχικά, και μεγαλύτερης στο μέλλον. Θα εμφανιστούν όμως και άλλες επωνυμίες οργανώσεων που θα αναλάβουν την ευθύνη για ένοπλες ενέργειες όπως η 6η Δεκέμβρη, η Επαναστατική Συνέχεια, η ΟΠΛΑ, η Σέχτα Επαναστατών, όπως και η οργάνωση με την επωνυμία Θανάσης Κλάρας[13].
Οι διαστάσεις του ένοπλου αγώνα την εποχή αυτή μαρτυρούν ότι πολύς κόσμος επέλεξε να περάσει μια διακριτή γραμμή θέτοντας τον εαυτό/τη του σε ένα καθεστώς υπερβάσεων και αυξημένων κινδύνων μαρτυρώντας την ένταση του κοινωνικού ανταγωνισμού αυτήν την τετραετία. Η αύξηση του δείκτη συμμετοχής σε ενέργειες πολιτικής βίας που συμπεριλαμβάνουν ένοπλες επιθέσεις, συμβαίνει μέσα σε ένα κοινωνικό πεδίο που φλέγεται και συνταράσσεται στην κυριολεξία. Ο ανταγωνισμός παίρνει και τη πιο βίαιη μορφή του αποκρυσταλλώνοντας de facto το «δύο κόσμοι σε σύγκρουση».
Μια σύγκρουση, η βιαιότητα της οποίας άφησε πίσω της πέρα από κατεστραμμένα κτίρια και υποδομές, νεκρούς και τραυματίες και από τις δύο πλευρές, και δεκάδες συντρόφους/σσες στην παρανομία και τις φυλακές, για πολλά χρόνια.
Σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις υπήρξε ένοπλη συμπλοκή με την αστυνομία, με αποτέλεσμα το θάνατο του συντρόφου και μέλους του Ε.Α., Λάμπρου Φούντα, τον σοβαρό τραυματισμό του καταζητούμενου συντρόφου Σίμου Σεϊσίδη, ο οποίος αναγκάστηκε να υποβληθεί σε ακρωτηριασμό ενός κάτω άκρου, καθώς και τον επεισοδιακού τραυματισμό δύο μπάτσων και του συντρόφου Θεόφιλου Μαυρόπουλου. Ο αναρχικός Λάμπρος Φούντας έπεσε μαχόμενος, στα στενά της Δάφνης, κατά την διάρκεια προπαρασκευαστικής ενέργειας της οργάνωσης Επαναστατικός Αγώνας. Ο Λάμπρος έπεσε μαχόμενος για τον αδιάκοπο αγώνα, για την κοινωνική επανάσταση και την Αναρχία.
Την κλιμάκωση της επαναστατικής δράσης, ακολούθησε η αναβάθμιση της καταστολής με τις φυλακές της χώρας να γεμίζουν με κρατούμενους/ες που κατηγορούνται για ένοπλη δραστηριότητα, και είτε αναλαμβάνουν την ευθύνη, είτε γίνονται στόχοι της εκδικητικότητας των κρατικών αρχών με δικαστικές σκευωρίες. Η πολιτική ανάληψη ευθύνης για συμμετοχή σε οργανώσεις ένοπλης βίας ήταν σε πρωτοφανή μεγάλη έκταση (μέχρι και το 2012 13 σύντροφοι/σσες είχαν δηλώσει μέλη ενόπλων οργανώσεων, ενώ τουλάχιστον 7 είχαν αναλάβει την ευθύνη κατοχής βαρύ οπλισμό αντιμετωπίζοντας αμφότεροι/ες πολυετείς καθείρξεις ).
Πρωτόγνωρος για τα δεδομένα του κινήματος και καθοριστικό για τη δημιουργία της ίδιας της δομής μας, ήταν και ο αριθμός των πολιτικών κρατουμένων: από το 2009 ως το 2012 θα συλληφθούν τουλάχιστον σαράντα πέντε σύντροφοι/ισσες για ενέργειες άμεσης δράσης και οι σαράντα από αυτούς θα γνωρίσουν τη φυλακή. Με κατηγορίες που αφορούσαν από εμπρησμούς μέχρι ένοπλες απαλλοτριώσεις και συμμετοχή σε επαναστατικές οργανώσεις. Στο ίδιο διάστημα δεκαεφτά σύντροφοι και συντρόφισσες επέλεξαν το πέρασμα στην παρανομία με εντάλματα σύλληψης εις βάρος τους, ενώ υπήρξαν και σύντροφοι/σσες που εγκατέλειψαν την νομιμότητα και την παλιά τους ζωή επιλέγοντας να βαδίσουν και να συνδράμουν έμπρακτα τους ήδη κυνηγημένους πληρώνοντας μετέπειτα μεγάλο κόστος για την επιλογή τους αυτή.
Μετά την αντιτρομοκρατική επιχείρηση στο Χαλάνδρι και τις πρώτες συλλήψεις/εντάλματα για την υπόθεση της Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς, αλλά και έπειτα από τις συλλήψεις για την υπόθεση του Επαναστατικού Αγώνα, κλητεύονται μαζικά και ανακρίνονται από τρομοεφέτες πολλές δεκάδες συντρόφων/ισσων . Οι συντροφικές και φιλικές σχέσεις με κατηγορούμενους για επαναστατική οργάνωση αρκούσαν ως τεκμήριο ενοχής και σε πολλές περιπτώσεις και προφυλάκισης. Η διεύρυνση της βεντάλιας των διώξεων/σκευωριών, η ποινικοποίηση των φιλικών/συντροφικών/συγγενικών σχέσεων συνέβαλε σε μια εσωτερίκευση φόβου μέσα στο κίνημα, η οποία οδήγησε ακόμα και στην κοινωνική απομόνωση ανθρώπων που είχαν τεθεί στο στόχαστρο της καταστολής.
Αν μπορούμε να πούμε κάτι παραπάνω για την εποχή αυτή που να μην είναι μόνο αναλύσεις αλλά κάτι πιο παραστατικό, αυτό θα ήταν το εξής:
Ήταν αναμφίβολα μια εκρηκτική εποχή. Ήταν όμως και μια εποχή που ήρθαμε αντιμέτωποι/ες με το τέλος της αθωότητας.
Μια εποχή που οι τηλεοράσεις άνοιγαν υπό το φόβο ότι κάποιο αγαπημένο πρόσωπο θα εμφανιστεί στην οθόνη να σέρνεται με χειροπέδες και άσπρο αλεξίσφαιρο συνοδεία των ΕΚΑΜ. Κάποιο συντρόφι από το διπλανό αμφιθεάτρο, ξαφνικά, θα ήταν εξαφανισμένο για μήνες και κανείς δεν είχε νέα του και καμιά δε θα ‘ξερε να πει αν είναι καλά ή όχι. Ήταν χρόνια που μπορεί να χαιρετούσες τη μία μέρα ένα σύντροφο, έπειτα από μια πορεία και να τον ξανάβλεπες δέκα χρόνια μετά. Ή που μπορεί να μάθαινες ότι ο σύντροφος που κράταγε παλούκι δίπλα σου στην περιφρούρηση χθες, έπεσε με το όπλο στο χέρι τα ξημερώματα σε μια συμπλοκή με μπάτσους,σε μια γειτονιά της Αθήνας.
Ήταν το 2009-2012 και είχαμε πόλεμο…
[1] Υπενθυμίζουμε για την ιστορία πως οι προηγούμενες εκλογές προκηρύχτηκαν στον απόηχο των φονικών πυρκαγιών του 2007 με απολογισμό χιλιάδες καμένα στρέμματα δασικών εκτάσεων, 84 νεκρούς και πάνω από 1500 καμένα σπίτια το προηγούμενο καλοκαίρι. Τις εκλογές κέρδισε με οριακή πλειοψηφία 151 εδρών η Νέα Δημοκρατία.
[2] Για την υπόθεση της MARFIN και του εμπρησμού του βιβλιοπωλείου Ιανός προσήχθησαν, μετά από εισβολή στα σπίτια τους, τρεις σύντροφοι. Έπειτα από έξι μήνες απαλλάχθηκαν οι δυο, ενώ η δίωξη για τον έναν, τον σύντροφο Θ. Σίψα, έφτασε έως το δικαστήριο, όπου ο σύντροφος αθωώθηκε. Μια από τις πλέον σοβαρές -από πολιτική αλλά και ποινική σκοπιά- σκευωρίες που έστησε ποτέ το ελληνικό Κράτος, εναντίον αγωνιστών, βρήκε απέναντί της ένα σημαντικό τείχος αλληλεγγύης που όλα τα επόμενα χρόνια στάθηκε δίπλα στον σύντροφο και ανέδειξε τα πολιτικά επίδικα της συγκεκριμένης δίωξης, ακριβώς μέσα στον πυρήνα της σκληρής «μνημονιακής» περιόδου.
[3] Μέρες ψήφισης νομοσχεδίων στα πρότυπα των μνημονιακών όρων δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας ως προϋπόθεση δανεισμού.
[4] Έχοντας πλήρη επίγνωση της δυσκολίας της ιστορικής καταγραφής σε ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα, όπως αυτό της ενδοκινηματικής βίας που παραμένει μια χαίνουσα πληγή στο σώμα του κινήματος, επιλέξαμε συνειδητά την αποστασιοποιημένη καταγραφή, κατανοώντας ότι τα επίμαχα γεγονότα και παρά το πέρας μιας ολόκληρης δεκαετίας, δεν μπορούν να απολογιστούν στο σύνολο τους και να συνεκτιμηθούν σε αυτήν εδώ την έκδοση.
[5] Η περίπτωση της Κερατέας είναι ένα παράδειγμα ανυποχώρητου αγώνα 128 ημερών των κατοίκων στον οποίο στέκονται αλληλέγγυες οργανώσεις της αριστεράς και ομάδες του αναρχικού χώρου. Τα γεγονότα ξεκινάνε 11/12/2010 με την στρατοπέδευση διμοιριών των ΜΑΤ στην περιοχή Οβριόκαστρο Κερατέας, προκειμένου να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη εργασία μηχανημάτων για την κατασκευή ΧΥΤΑ και λήγουν λίγους μήνες μετά στις 18/4/2011, όπου και διατάσσεται η απόσυρση των διμοιριών των ΜΑΤ από την περιοχή. Οι κάτοικοι στήνουν μπλόκα από την πρώτη μέρα και τα υπερασπίζονται μαχητικά με κάθε μέσο. Σημαντικά στιγμιότυπα του αγώνα είναι η πολιορκία της διεύθυνσης τροχαίας Κερατέας στις 5/1/2010 και η πολιορκία του αστυνομικού τμήματος του οικισμού μετά από επιχείρηση της αστυνομίας σε σπίτι κατοίκου της περιοχής για τη σύλληψη του, γεγονός που προκάλεσε ολονύχτιες σφοδρές συγκρούσεις μέσα στον οικισμό στις 8/2/2010.
[6] Anti-info cafe πλατεία Γαρδένιας, Βαγόνι Radio Revolt, Σκαραμαγκά, Στρούγκα, Πάρκο Ναυαρίνου, πρώην ΠΙΚΠΑ Πετράλωνα, ΠΙΚΠΑ Ηράκλειο, Ζαΐμη 11, Αγρός, EKX Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης, Σινιάλο, Apertus Αγρίνιο, Μαραγκοπούλειο, Δράκα Κέρκυρα, Κελί της Ελευθερίας Ηγουμενίτσα, ΕΚΧ Σχολείο Θεσσαλονίκη, Παπουτσάδικο, Βαλτετσίου 60, Αυτόνομο Στέκι Γεωπονικού, ΕΚΧ Ιστός Χαϊδάρι, Ζαΐμη 15 και Τοσίτσα 3, ΒΟΞ.
[7] Ενδεικτική είναι η κατάληξη ενός από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της εποχής με τη δίωξη που ασκήθηκε στον πρώην υπουργό –και ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ Άκη Τζοχατζόπουλο για κατασπατάληση δημόσιων κεφαλαίων για προσωπικό όφελος του ίδιου και της συζύγου του. Σε μια πρωτοφανή για τα τότε πολιτικά δεδομένα δικαστική απόφαση θα προφυλακιστούν και οι δύο σε μια προσπάθεια εξαγνισμού του υπόλοιπου πολιτικού συστήματος
[8] Ο καταυλισμός εν τέλει θα γκρεμιστεί από συνεργεία του δήμου συνοδεία τω ΜΑΤ στις 12/7/2009 σε μια επεισοδιακή επιχείρηση στην οποία τμήμα του καταυλισμού κάηκε μυστηριωδώς ξανά.
[9] Οι επιθέσεις αυτές έγιναν με χρονολογική σειρά στο αυτοδιαχειριζόμενο χώρο ΠΡΟΚΑΤ 35» στο Πανεπιστήμιο Πάτρας, στο αυτοδιαχειριζόμενο στέκι Περιστερίου, στην κατάληψη Βίλα Αμαλίας (δύο φορές μέσα στο έτος), σε κατειλημμένο χώρο εντός του ΑΠΘ που στεγαζόταν το αντιεξουσιαστικό Radio Revolt (δύο φορές με τη δεύτερη να πυρπολείται), στην κατάληψη του κτήματος Πραποπούλου, στο Χαλάνδρι, στην κατάληψη ΥΦΑΝΕΤ, στην κατάληψη Rosa Nera στα Χανιά, στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο του Παλιού Κυλικείου στη Ρόδο, στην κατάληψη Λέλας Καραγιάννη, στο Κοινωνικό Στέκι – Στέκι Μεταναστών στα Χανιά, στο Στέκι της Ανοιχτής Συνέλευσης Δυτικών Συνοικιών, στους Αμπελόκηπους Θεσσαλονίκης, στην κατάληψη του Βοτανικού Κήπου, στην Πετρούπολη, στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο «Αγρός», στο Πάρκο Τρίτση στο Ιλιον.
[10] Μια ενέργεια που εντάσσεται σε ένα πλούτο αμέτρητων ενεργειών και κινήσεων ταξικής αλληλεγγύης που εκφράστηκαν όλους εκείνους τους μήνες για την συγκεκριμένη υπόθεση.
[11] Oμάδες άμεσης δράσης (με κύριο εκφραστή της τάσης αυτής τη ΣΠΦ) που αν και κινούνται de facto συνωμοτικά, διεκδικούν να συμμετέχουν σε ένα εσωτερικό δημόσιο κινηματικό διάλογο ανεβάζοντας τη στάθμη της διαρκούς πολιτικής πόλωσης σε άλλα επίπεδα.
[12] Να πούμε εδώ ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει κατανοητό το κλίμα της εποχής χωρίς μια ποσοτική καταγραφή αυτών των επιθέσεων αλλά αυτό υπερβαίνει την παρούσα έκδοση.
[13] Η τελευταία ανέλαβε την ευθύνη για την έκρηξη παγιδευμένου δέματος βόμβα στον 7ο όροφο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη στην Κατεχάκη. Από την έκρηξη σκοτώθηκε ο υπασπιστής του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, Γιώργος Βασιλάκης ενώ σύμφωνα με τις αρχές παραλήπτης του δέματος ήταν ο ίδιος ο υπουργός.